Choroba Leśniowskiego-Crohna: weź udział w badaniu klinicznym!

1. Czym jest choroba Leśniowskiego-Crohna?

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą chorobą zapalną jelit. Może występować w całym przewodzie pokarmowym organizmu, od jamy ustnej po przełyk, żołądek, jelito cienkie, okrężnicę i odbyt. Najczęściej dotknięte jest jednak jelito, w miejscu, gdzie jelito cienkie łączy się z jelitem grubym.

Choroba postępuje w nawrotach, co oznacza, że pacjenci mogą być wolni od objawów przez dłuższy czas pomiędzy fazami z ciężkimi objawami. Choroba Leśniowskiego-Crohna jest jednak chorobą przewlekłą, która zazwyczaj towarzyszy osobom nią dotkniętym do końca życia.

Co dzieje się w organizmie?

Choroba Leśniowskiego-Crohna opiera się na nieprawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Prowadzi to do nadmiernej reakcji komórek odpornościowych na substancje zawarte w pożywieniu. Organizm błędnie klasyfikuje te składniki jako niebezpieczne, przez co próbuje się ich pozbyć poprzez wywołanie reakcji zapalnej.

Proces ten chroni zdrowych ludzi przed patogenami i szkodliwymi substancjami, jednak u pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna jest on źle zaprogramowany - nawet kontakt z nieszkodliwymi substancjami prowadzi do stanu zapalnego i związanych z nim dolegliwości. Należą do nich obrzęk, ból, zaczerwienienie, uczucie ciepła i ograniczenia funkcjonowania.

Stany zapalne nie dotyczą tylko zewnętrznej warstwy błony śluzowej. Wnikają one głęboko w tkankę i atakują wszystkie warstwy błony śluzowej jelita. Zapalenia nie tworzą spójnego obszaru, ale występują jako ogniska, pomiędzy którymi leżą zdrowe obszary.

Kogo dotyka choroba Leśniowskiego-Crohna?

Choroba Leśniowskiego-Crohna występuje najczęściej u osób w wieku od 15 do 35 lat. Może ona jednak również dotknąć osoby młodsze i starsze.

Skąd się wzięła nazwa choroby Leśniowskiego-Crohna?

Schemat chorobowy został nazwany na cześć lekarza Burrila Bernarda Crohna, który po raz pierwszy opisał go kompleksowo. "Morbus" oznacza chorobę. W ten sposób powstał termin choroba Leśniowskiego-Crohna.

2. Jakie są typowe objawy choroby Leśniowskiego-Crohna?

Do najczęstszych objawów choroby Leśniowskiego-Crohna należą:

• Ból brzucha i skurcze
• Biegunka (trwająca przez długi czas, ewentualnie z domieszką krwi)
• Nudności i wymioty

Dodatkowo może wystąpić gorączka i utrata apetytu.

Inne efekty uboczne

Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna często wykraczają poza przewód pokarmowy. Pacjenci mogą cierpieć na bóle stawów, zmiany skórne i owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej. Ponadto mogą wystąpić stany zapalne oczu, osteoporoza i zaburzenia wątroby.

W wyniku zapalenia przewodu pokarmowego składniki odżywcze z pożywienia nie są prawidłowo lub całkowicie przyswajane przez organizm. Może to prowadzić do utraty wagi, zmęczenia i objawów niedoboru.

3. Jakie są różne rodzaje choroby Leśniowskiego-Crohna?

Według listy klasyfikacji medycznej Światowej Organizacji Zdrowia, rodzaje choroby Leśniowskiego-Crohna rozróżnia się w zależności od tego, jakiego obszaru przewodu pokarmowego dotyczy. Wyróżnia się między innymi:

• chorobę Leśniowskiego-Crohna jelita cienkiego (dwunastnica, okrężnica, jelito czcze)
• chorobę Leśniowskiego-Crohna jelita grubego (okrężnica, odbytnica)
• chorobę Leśniowskiego-Crohna dotyczącą zarówno jelita cienkiego, jak i grubego

Odróżnienie od wrzodziejącego zapalenia jelita grubego

Oprócz choroby Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego to kolejna przewlekła choroba jelit związana z ich stanem zapalnym. Choroby te mogą być podobne w swoich objawach, ale mają też wyraźne różnice.

Podczas gdy wrzodziejące zapalenie jelita grubego dotyka wyłącznie jelit, choroba Leśniowskiego-Crohna może dotyczyć również innych części przewodu pokarmowego. Kolejną ważną różnicą jest to, że stan zapalny we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego dotyka tylko zewnętrznej warstwy błony śluzowej. W chorobie Leśniowskiego-Crohna natomiast wnika on głęboko we wszystkie warstwy.

Diagnoza: choroba Leśniowskiego-Crohna

Lekarze mogą określić, jaka choroba występuje, za pomocą badań krwi, USG lub endoskopii przewodu pokarmowego. Ponadto, aby postawić jednoznaczną diagnozę, dostępne są takie procedury jak rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa.

4. Jakie są możliwe przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna?

Przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna nie są jeszcze znane. Zidentyfikowano jednak pewne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju choroby. Należą do nich palenie papierosów i przyjmowanie antybiotyków w młodym wieku.

5. Obecne możliwości leczenia choroby Leśniowskiego-Crohna

Choroba Leśniowskiego-Crohna nie może być wyleczona przy użyciu istniejących metod. Istnieją jednak różne sposoby leczenia, które mogą złagodzić jej objawy.

Leczenie działa inaczej dla różnych osób zmagających się z chorobą Leśniowskiego-Crohna. Niektórzy tolerują je lepiej niż inni, dlatego jest ono dostosowane do każdej osoby. Rodzaj leków stosowanych w chorobie Leśniowskiego-Crohna zależy od objawów i części przewodu pokarmowego dotkniętych chorobą, a także od ciężkości i czasu trwania epizodu. W ciężkich przypadkach może być konieczna operacja.

Leki przeciwzapalne

Leki podawane w przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna służą głównie do zatrzymania reakcji zapalnej w przewodzie pokarmowym oraz do zapobiegania kolejnym nawrotom choroby. W leczeniu krótkoterminowym stosuje się leki, które działają szybko i skutecznie. Należą do nich kortykosteroidy (zwane również kortyzonem) oraz leki przeciwzapalne, takie jak mesalazyna. Nie należy ich jednak stosować przez dłuższy czas, ponieważ mogą wywołać skutki uboczne w całym organizmie.

Środki immunosupresyjne

Jeśli leczenie nie jest wystarczająco skuteczne lub jeśli objawy pojawiają się ponownie natychmiast po przerwaniu leczenia, można zastosować leki, takie jak azatiopryna, które tłumią układ odpornościowy. Prowadzi to do mniejszej ilości reakcji zapalnych w przewodzie pokarmowym.

Inne leki na chorobę Leśniowskiego-Crohna

W leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna istnieją także substancje czynne, które przyczepiają się do przekaźników zapalnych i mają za zadanie je tłumić. Należą do nich produkowane farmaceutycznie przeciwciała TNF - wedolizumab i ustekinumab.

Zabieg chirurgiczny

Leczenie za pomocą leków może prowadzić do poważnych skutków ubocznych. U niektórych pacjentów nie są one także wystarczająco skuteczne. W takich przypadkach może być konieczna operacja, aby poszerzyć zwężone miejsca lub usunąć przetoki i ropnie, a nawet poważnie dotknięty odcinek przewodu pokarmowego.

6. Aktualny stan badań nad chorobą Leśniowskiego-Crohna

Obecnie nie jest możliwe całkowite wyleczenie choroby Leśniowskiego-Crohna. Wielu pacjentów nie może być odpowiednio wspomaganych przez obecne leki lub ich nie toleruje. Dlatego też naukowcy prowadzą badania nad nowymi sposobami leczenia tej choroby. Badania naukowe prowadzone w ostatnich latach przyniosły szereg odkryć, które pomagają lepiej zrozumieć przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna i opracować nowe metody leczenia.

W ramach międzynarodowego badania szerokiej skali zidentyfikowano dziesięć nowych genów, które wpływają na ryzyko rozwoju choroby Leśniowskiego-Crohna. W tym celu porównano próbki DNA około 30 000 pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna z próbkami DNA 80 000 zdrowych osób. Za pomocą tzw. sekwencjonowania egzomów naukowcom udało się zidentyfikować warianty genetyczne dziesięciu genów, które zwiększają ryzyko wystąpienia choroby. Kolejnym krokiem będzie opracowanie nowych terapii w oparciu o nowe odkrycia. Ponadto, wyniki badania pomogą lepiej zrozumieć przyczyny choroby.

Wyniki kolejnego badania nad chorobą Leśniowskiego-Crohna dają nadzieję na podejście do leczenia przyczynowego tego schorzenia. Zespół badaczy z Weizmann Institute of Science w Izraelu przetestował skuteczność tzw. mieszanki fagowej przeciwko niektórym bakteriom jelitowym uczestniczącym w chorobie. Fagi są szczepami bakterii Klebsielle pneumoniae, która występuje częściej u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit i została uznana za czynnik wpływający na początek choroby. Fagi są wirusami, które w celu namnażania się są uzależnione od pewnych bakterii jako gospodarzy. Mogą one następnie zostać wykorzystane do zwalczania bakterii. Konkretna kombinacja fagów wykazała sukces w redukcji bakterii. Ich mieszanka może być przyjmowana jako lekarstwo, lecz dalsze badania muszą potwierdzić jego skuteczność i sprawdzić tolerancję.

7. Badania kliniczne dotyczące choroby Leśniowskiego-Crohna – najczęściej zadawane pytania