Astma: wszystko co musisz wiedzieć o tej chorobie i badaniach klinicznych

Odtwórz film, aby dowiedzieć się więcej:

1. Czym jest astma?

Astma jest przewlekłą chorobą płuc. Występuje w postaci ataków, które powodują zwężenie dróg oddechowych. Osoby cierpiące na astmę mają trudności z oddychaniem oraz silne ataki kaszlu - często towarzyszy im strach przed uduszeniem się. W dłuższej perspektywie może prowadzić to do trwałego przepełnienia płuc lub przewlekłego kaszlu. Astma oskrzelowa jest zazwyczaj tym, co mamy na myśli, gdy mówimy o astmie.

Co dzieje się w organizmie w przypadku astmy?

Drogi oddechowe chorych na astmę mają tendencję do zbyt silnej reakcji na bodźce zewnętrzne, co powoduje aktywację komórek odpornościowych. Podczas ataku astmy, mięśnie gładkie oskrzeli kurczą się, a tkanka wewnątrz dróg oddechowych ulega zapaleniu. Zapalenie powoduje puchnięcie błony śluzowej, co zawęża drogi oddechowe. Ponadto, produkowana jest większa ilość śluzu. Jego nadmiar może prowadzić do całkowitego zablokowania dróg oddechowych.

W jaki sposób można rozpoznać astmę?

Lekarze podejrzewają astmę ze względu na typowe objawy. Sprawdzają i potwierdzają diagnozę choroby za pomocą testów oddechowych, gdzie mierzona jest ilość wydychanego powietrza.

Astma w statystykach

Astma jest najczęstszą chorobą przewlekłą w wieku dziecięcym, która dotyka wszystkie płci równie często.

Według aktualnych danych, na astmę cierpi około 300 milionów ludzi na całym świecie, a liczba ta stale rośnie. Liczba niezgłoszonych przypadków jest wysoka w wielu częściach świata ze względu na brak możliwości zbierania danych.

Czy astmę da się wyleczyć?

Według obecnych badań, wyleczenie astmy nie jest możliwe. W większości przypadków, odpowiednie leki na tę chorobę mogą poprawić jej objawy tak, że chorzy mogą funkcjonować bez większych ograniczeń. Długość życia chorych na astmę zwykle nie ulega skróceniu. Warunkiem jest dobrze kontrolowana terapia.

Astma i COVID-19

Wielu chorych na astmę obawia się o swoje zdrowie w obliczu pandemii COVID 19. W szczególności wciąż pojawiają się pytania o szczepionki przeciwko wirusowi.

Jaki jest wpływ szczepionki przeciwko COVID-19 na astmę?

Różni eksperci ds. astmy, w tym przedstawiciele Niemieckiego i Austriackiego Towarzystwa Pneumologicznego (DGP i ÖGP) oraz międzynarodowych stowarzyszeń, stwierdzili, że osoby z chorobami podstawowymi, takimi jak astma, mogą otrzymać szczepionkę na COVID-19, o ile nie wystąpi u nich natychmiastowa lub ciężka reakcja alergiczna na szczepionkę lub którykolwiek z jej składników.

Zdaniem ekspertów, dla pacjentów z dobrze kontrolowaną astmą nie występuje zwiększone ryzyko szczepienia w porównaniu ze zdrową populacją. Dotyczy to również pacjentów z katarem siennym (alergią na pyłki roślin), neurodermią, pokrzywką, alergiami pokarmowymi, alergiami na jad owadów, alergiami kontaktowymi lub nietolerancją leków oraz osób przyjmujących wziewne kortykosteroidy.

Leki biologiczne na astmę i szczepionki COVID-19

Wiele osób z ciężką astmą przyjmuje tzw. leki biologiczne (znane jako mAbs lub przeciwciała monoklonalne) jako dodatek do leków na astmę. W tej chwili badacze nie mają dowodów na to, że szczepionki COVID-19 są niebezpieczne dla osób przyjmujących leki biologiczne. Tymczasem Niemieckie Towarzystwo Pneumologii i Medycyny Oddechowej zaleca zachowanie siedmiodniowego odstępu między podaniem szczepionki COVID a przyjęciem leku biologicznego. W każdym przypadku szczepienia powinny być przeprowadzane w porozumieniu ze specjalistami medycznymi.

2. Jakie są typowe objawy astmy?

Nasilenie i częstotliwość objawów u chorych na astmę są różne. Niektórzy pacjenci doświadczają jedynie sporadycznych ataków w postaci łagodnych duszności. Inni są niemal stale dotknięci chorobą i regularnie miewają ciężkie ataki.

Objawy ataku astmy mogą pojawić się w każdym momencie. Może być on nagły lub stopniowy, trwający od kilku minut do godzin, a nawet dni.

Objawy astmy obejmują:

• Swędzenie gardła i klatki piersiowej jako wczesny objaw choroby
• Świszczący oddech
• Kaszel
• Duszności
• Ucisk w klatce piersiowej

Powikłania

Szczególnie ciężkie ataki mogą prowadzić do niedostatecznego zaopatrzenia w tlen, co można rozpoznać po dezorientacji, apatii, niebieskim zabarwieniu skóry lub utracie przytomności. W przypadku wystąpienia tych objawów astmy należy natychmiast wezwać pogotowie.

3. Jakie są różne rodzaje astmy?

Postacie astmy oskrzelowej odróżnia się w zależności od sposobu wywołania choroby i jej ciężkości.

Klasyfikacja według stopnia ciężkości

Lekarze wyróżniają cztery poziomy klasyfikacji astmy w zależności od jej ciężkości.

1. Astma sporadyczna: łagodne, sporadyczne objawy, które trwają przez krótki czas i występują nie częściej niż raz w tygodniu.

2. Astma przewlekła lekka: objawy występujące częściej niż raz w tygodniu i ograniczające funkcjonowanie.

3. Astma przewlekła umiarkowana: codzienne objawy, które zakłócają zdolność do wykonywania większości czynności.

4. Astma przewlekła ciężka: stałe objawy o różnym nasileniu, które znacznie ograniczają funkcjonowanie.

Klasyfikacja według wyzwalacza astmy

Astma może być również odróżniana w zależności od czynników wyzwalających:

Astma alergiczna:Ta forma nazywana jest również astmą atopową. Ataki są wywoływane przez alergeny, takie jak pyłki, kurz domowy, żywność lub inne substancje. Na astmę alergiczną najczęściej chorują dzieci.

Astma niealergiczna: Tak zwana astma wewnętrzna jest wywoływana przez infekcje, leki, stres lub zimne powietrze. Astma niealergiczna częściej dotyka dorosłych.

Istnieją również formy mieszane i inne rodzaje astmy:

• Astma zawodowa jest wywoływana przez pewne substancje, na które ludzie są narażeni w swojej codziennej pracy.
• Astma wywołana wysiłkiem fizycznym jest spowodowana nadmiernym przemęczeniem.
• Astma z refluksem żołądkowo-przełykowym (refluks kwasu z żołądka)
• Astma krucha to rzadka postać o ciężkim, zagrażającym życiu przebiegu.
• Astma z wariacją kaszlu charakteryzuje się suchym, uporczywym kaszlem.
• Astma sercowa: ta forma ma takie same objawy jak astma oskrzelowa, ale jest spowodowana zaburzeniem pracy serca - zwykle lewostronną niewydolnością serca.
• Astma w okresie przejściowym do POChP: W miarę postępu astmy może rozwinąć się POChP(przewlekła obturacyjna choroba płuc). Charakteryzuje się ona stałym kaszlem, który nie ogranicza się do ataku astmy lub infekcji.

4. Jakie są możliwe przyczyny astmy?

Według obecnych badań przyczyny astmy oskrzelowej nie są znane. Istnieje jednak szereg czynników ryzyka, które są związane z rozwojem choroby:

• Wczesna ciąża matki
• Niedożywienie w czasie ciąży
• Przedwczesny poród i niska waga noworodka
• Nadmierna ekspozycja na alergeny domowe i środowiskowe
• Otyłość i niezdrowa dieta
• Palenie papierosów przez rodziców
• Nadmierna higiena

Do czynników wyzwalających astmę należą:

• Alergeny
• Infekcje
• Wysiłek fizyczny
• Niepokój i stres
• Leki takie jak aspiryna

Predyspozycje genetyczne

W rodzinach, w których rodzice cierpią na astmę, zwiększa się ryzyko, że zachorują również ich dzieci. Jeśli obydwoje rodziców jest astmatykami, ryzyko wystąpienia astmy u dzieci wzrasta o 60 proc. Dotyczy to astmy alergicznej, w której nadwrażliwość dróg oddechowych jest dziedziczna. Naukowcom udało się zidentyfikować ponad sto genów, które są związane z rozwojem astmy.

5. Obecne możliwości leczenia astmy

Leczenie farmakologiczne astmy zależy od jej stopnia zaawansowania. Następuje ono po terapii etapowej. W zależności od stopnia zaawansowania choroby pacjenci otrzymują leki oskrzelowe o odpowiednim stężeniu.

6. Aktualny stan badań nad astmą

Badania nad astmą zajmują się poznaniem przyczyn choroby i opracowaniem nowych metod jej leczenia.

Przykładowo, naukowcy z Niemieckiego Centrum Badań nad Płucami (DZL) odkryli, że pewne komórki odpornościowe we krwi są podwyższone u osób cierpiących na astmę. Te tak zwane komórki pamięci B biorą udział w wykrywaniu patogenów. W szczególności u osób badanych podwyższone były tzw. IgA-dodatnie komórki B, które specjalizują się w patogenach, które dostają się do organizmu przez błony śluzowe. Odkrycie to może w przyszłości ułatwić wykrywanie stanów zapalnych małych dróg oddechowych, ponieważ można je mierzyć we krwi. Odkrycia powinny pomóc lepiej zrozumieć przebieg chorób związanych z astmą i otworzyć nowe ścieżki dla terapii.

Kolejna substancja, która wywołuje ostre reakcje zapalne u chorych na astmę, została zidentyfikowana przez naukowców z Trinity College w Dublinie w Irlandii. Białko kaspaza-11 bierze udział w obronie przed bakteriami u zdrowych ludzi. U chorych na astmę białko to jest jednak nadaktywne i odpowiada za szkodliwy stan zapalny. Celem jest znalezienie substancji aktywnych, które mogą zahamować szkodliwe działanie kaspazy-11.

7. Badania kliniczne dotyczące astmy – najczęściej zadawane pytania

Badania kliniczne dotyczą wielu zagadnień, które mogą poprawić życie osób chorych na astmę. Mają one na celu między innymi

• Lepsze zrozumienie roli układu odpornościowego w astmie. Naukowcy uważają obecnie, że układ odpornościowy odgrywa ważną rolę w regulacji astmy i zapalenia dróg oddechowych, ponieważ produkuje zbyt wiele czynników odpornościowych w odpowiedzi na pewne bodźce.
• Poprawić leczenie ciężkiej astmy u dzieci.
• Lepiej zrozumieć rolę białka kaspazy-11, które, jak wykazano, wywołuje szkodliwe reakcje zapalne w płucach astmatyków.