Wszystko na temat POChP

1. Co to jest POChP?

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest postępującą chorobą płuc, która ogranicza wypływ powietrza z płuc.

POChP to zbiorcze określenie różnych przewlekłych chorób płuc. Należą do nich przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które charakteryzuje się uporczywym stanem zapalnym płuc z kaszlem i plwociną, oraz rozedma płuc, w której zniszczenie i nadmierne rozszerzenie pęcherzyków płucnych powoduje przerost płuc.

Kto choruje na POChP?

Na POChP szczególnie narażeni są palacze i byli palacze, ale osoby niepalące również nie są odporne. W Polsce na POChP cierpi około 10% populacji po 40. roku życia. Jednak liczba niezgłoszonych przypadków jest wysoka. Choroba najczęściej wybucha między 40 a 50 rokiem życia.

Czy POChP można wyleczyć?

POChP jest chorobą postępującą i według obecnych badań nie można jej wyleczyć. To, czy POChP będzie w przyszłości uleczalna, zależy od powodzenia badań.

2. Jakie są typowe objawy POChP?

Objawy POChP lub przewlekłej obturacyjnej choroby płuc zależą od postaci choroby i różnią się u poszczególnych osób. Typowe objawy POChP, które dotyczą większości chorych to trudności w oddychaniu.

Do wczesnych objawów lub oznak POChP zaliczane są:

• Duszność i skrócenie oddechu
• Powtarzający się, ciągły kaszel (suchy lub z plwociną).

Osoby chore na POChP cierpią głównie z powodu trudności w wydychaniu powietrza. Oznacza to, że nie mogą one całkowicie wydychać i dlatego nie wdychają wystarczająco dużo świeżego powietrza. To sprawia, że cały proces oddychania jest bardzo męczący.

U osób z POChP mogą wystąpić zaostrzenia, w których objawy POChP stają się bardziej nasilone niż zwykle. Epizody te mogą trwać przez kilka dni.

Ból przy POChP

Wiele osób z POChP opisuje umiarkowany do silnego ból, zwłaszcza w dolnej części pleców, ale barki i szyja również mogą być dotknięte. Bóle głowy i ból nóg są również powszechne w przypadku POChP. W okolicy klatki piersiowej ból wyraża się jako zwężający lub uciskający.

Przyczyny bólu w POChP są różnorodne. Są one różne - od reakcji zapalnych, przez bóle mięśniowe spowodowane trudnościami w oddychaniu i napięciem, po m.in. brak tlenu.

Konsekwencje POChP

Trudności z oddychaniem ograniczają aktywność ruchową i możliwość uprawiania sportu. Osoby z POChP mogą mieć podobny stopień ograniczenia oddychania, ale mogą mieć bardzo różne objawy i trudności w wykonywaniu codziennych czynności. Niektórzy cierpiący mają trudności z chodzeniem lub wykonywaniem normalnych codziennych czynności.

W zaawansowanej chorobie zwiększone zapotrzebowanie na energię spowodowane utrudnionym oddychaniem może prowadzić do znacznej utraty masy ciała.

Psychologiczne skutki zmniejszonej aktywności fizycznej w POChP obejmują stres, depresję i lęk.

Jaki wpływ na POChP ma pogoda?

W ostatnich latach wykazano, że objawy POChP, a zwłaszcza flary lub zaostrzenia, mogą być ściśle związane z zmianami pogody. Na przykład w 2020 roku naukowcy z Europejskiej Fundacji Płuc opisali, że skrajności temperaturowe, takie jak zimna lub bardzo gorąca pogoda z suchym lub gorącym powietrzem, mogą powodować flary POChP.

Okresy z temperaturą poniżej zera lub powyżej 30 stopni Celsjusza są szczególnie narażone na znaczne pogorszenie objawów POChP. Oprócz wilgotności powietrza ważną rolę odgrywa również wiatr. W mieście, gdzie jest mniej wiatru, powietrze jest też mniej orzeźwiające i płuca są bardziej obciążone.

POChP i COVID-19

Wirus SARS-CoV-2 spowodował problemy w diagnostyce i leczeniu POChP. Szczególnie na początku pandemii trudno było odróżnić niektóre objawy zakażenia COVID-19 od POChP.

Niektóre z objawów POChP i zakażenia COVID-19 są na pierwszy rzut oka podobne, takie jak kaszel i duszności. Inne objawy są jednak unikalne dla zakażenia COVID-19. Należą do nich gorączka oraz utrata węchu i smaku. W razie wątpliwości zawsze należy skonsultować się z lekarzem.

Najnowsze badania kliniczne mają na celu ustalenie, czy osoby z POChP mają zwiększone ryzyko poważnych powikłań, jeśli zostaną zakażone wirusem COVID-19.

3. Jakie są różne formy POChP?

Termin POChP jest używany do opisania różnych rodzajów chorób płuc. Do głównych form należą:

1) POChP z przewlekłym zapaleniem oskrzeli lub oskrzelików (zapalenie w oskrzelach i oskrzelików).

2) POChP z rozedmą (zniszczenie tkanki płucnej).

4. Jakie są możliwe przyczyny POChP?

Co powoduje POChP? Dlaczego ludzie dostają POChP może mieć różne przyczyny:

• palenie
• zanieczyszczenia w powietrzu
• czynniki genetyczne
• zakażenia dróg oddechowych w dzieciństwie
• konsekwencje nieleczonego przewlekłego zapalenia oskrzeli

Długotrwałe palenie papierosów jest najczęstszą przyczyną POChP. Z reguły choroba rozwija się przez wiele lat i stale postępuje. Dopiero w zaawansowanym stadium choroby, kiedy duże części płuc zostały już zniszczone, pojawiają się objawy.

Oprócz długotrwałego spożywania nikotyny, osoby narażone na wysoki poziom pyłu zawieszonego (np. w pracy) mają zwiększone ryzyko rozwoju POChP. Na POChP częściej zapadają też osoby mieszkające w dużych miastach.

Czy POChP jest dziedziczna?

Naukowcy stwierdzili, że czynniki genetyczne odgrywają rolę w POChP, ponieważ choroba występuje częściej w niektórych rodzinach.

Na czynność płuc mogą wpływać różne geny, w tym mutacja substancji sygnalizacyjnej układu odpornościowego, tzw. czynnika martwicy nowotworów. Ponadto wrodzony niedobór alfa-a-antytrypsyny może odgrywać rolę w POChP. Ten tzw. inhibitor proteaz hamuje enzymy, które są uwalniane podczas procesów zapalnych.

Jednak badania w tym zakresie są dopiero w początkowych stadiach. Można mieć nadzieję, że przyszłe badania rzucą więcej światła na genetyczną predyspozycję do POChP.

5. Obecne możliwości leczenia POChP

Terapia POChP składa się zarówno z elementów leczenia farmakologicznego, jak i nielekowego.

6. Aktualności z badań nad POChP

Naukowcy na całym świecie dokonali w ostatnich latach ogromnego postępu w leczeniu, diagnozowaniu i badaniu przyczyn POChP.

Wcześniejsze rozpoznanie POChP dzięki badaniom klinicznym

Intensywne badania doprowadziły do opracowania nowych testów, które mogą zdiagnozować POChP we wczesnym stadium. Dzięki temu możliwe jest wcześniejsze leczenie osób z POChP, aby spowolnić jej postęp.

Rola komórek macierzystych w POChP

W ostatnich badaniach klinicznych naukowcy stwierdzili, że pacjenci z POChP mają więcej nieprawidłowych komórek macierzystych w płucach niż osoby bez POChP. Na podstawie tych odkryć naukowcy opracowują obecnie nowe leki, które celują w te komórki, aby leczyć POChP. Jedną z badanych możliwości jest wykorzystanie zdrowych komórek macierzystych do leczenia POChP.

Znaczenie biomarkerów dla POChP

Od lat 90. ubiegłego wieku naukowcy skupiają się na identyfikacji biomarkerów dla wielu chorób, od raka po POChP. Fakt, że około jedna trzecia wszystkich chorych na POChP nigdy nie paliła, skupił zwiększoną uwagę na możliwej genetycznej podatności na POChP.

Biomarkery to mierzalne wskaźniki tego, co dzieje się w danej osobie lub komórce. W przeciwieństwie do objawów, które zależą od opisów danej osoby oraz interpretacji lekarzy i badaczy, biomarkery zapewniają powszechnie akceptowane pomiary.

Biomarkery można skategoryzować według ich podstawowej roli lub celu:

• Podatność (jak prawdopodobne jest, że ktoś zachoruje).
• Diagnoza (ustalenie, co to za choroba i jaki jest jej typ).
• Rokowanie (czy leki pomogą i jak będzie postępować choroba).
• Terapia (jakie zabiegi mogą działać w przypadku określonych biomarkerów).

W przypadku POChP dotychczas zidentyfikowano i zatwierdzono przez władze zdrowotne tzw. biomarker fibrynogenu osoczowego. Naukowcy uważają, że ten biomarker może pomóc w przewidywaniu przebiegu POChP. Na przykład badacze stwierdzili, że może on przewidzieć, czy osoby z POChP są w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia ostrych, umiarkowanych i ciężkich zaostrzeń.

Obecnie badania kliniczne identyfikują i kategoryzują nowe biomarkery, które mogą przyczynić się do poprawy wczesnej diagnozy i bardziej spersonalizowanego leczenia.

7. Badania kliniczne dotyczące POChP - najczęściej zadawane pytania