Endometrioza

Czy jesteś dotknięta endometriozą i chciałabyś wesprzeć badania nad tą chorobą? Dowiedz się tutaj o korzyściach płynących z udziału w badaniu klinicznym dotyczącym endometriozy. Skorzystaj z najnowszych metod leczenia i indywidualnego wsparcia w trakcie trwania badania.

Spis treści:

1. Endometrioza: co to jest?

2. Jakie są typowe objawy endometriozy?

3. Jakie są rodzaje endometriozy?

4. Jakie są możliwe przyczyny endometriozy?

5. Aktualne możliwości leczenia endometriozy

6. Aktualny stan badań nad endometriozą

7. Badania kliniczne dotyczące endometriozy - najczęściej zadawane pytania

1. Endometrioza: co to jest?

O endometriozie mówi się, gdy komórki przypominające tkankę macicy (endometrium) rosną poza macicą. U chorych na endometriozę tkanka macicy często rozwija się w innych częściach ciała, takich jak jajniki, pochwa, jajowody, odbytnica, pęcherz moczowy lub jelita.

Tkanka, która w przebiegu choroby rośnie poza macicą nie jest taka sama jak tkanka endometrialna wyściółki macicy, ale widoczne są pewne podobieństwa.

U zdrowych ludzi tkanka endometrialna - w postaci endometrium - występuje wyłącznie wewnątrz macicy. W czasie cyklu miesiączkowego gromadzi się i zagęszcza, by umożliwić ciążę. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, organizm wydala endometrium wraz z miesiączką.

Z kolei w endometriozie tkanka endometrio-podobna rośnie co miesiąc równolegle z wyściółką macicy. Podczas złuszczania, może dojść do krwawienia do okolicznych tkanek. Krwawienie często powoduje podrażnienie, zapalenie i blizny, które mogą zablokować jajowody i ograniczyć płodność.

Stan chorych na endometriozę czasami poprawia się sam, ale bez leczenia może się też znacznie pogorszyć.

Kto cierpi na endometriozę?

Endometrioza jest jedną z najczęstszych chorób kobiecych. Dotyka ona około 176 milionów kobiet, co stanowi 10 procent wszystkich kobiet na świecie. Może dotyczyć kobiet w każdym wieku, jednakże po zakończeniu menopauzy nie są produkowane nowe komórki endometriozy.

2. Jakie są typowe objawy endometriozy?

Istnieje szereg oznak endometriozy, które mogą pomóc w rozpoznaniu choroby. Najczęstszym objawem jest ból w podbrzuszu:

- przed i w trakcie miesiączki

- podczas wypróżniania i oddawania moczu

- podczas stosunku płciowego

Niektóre osoby z endometriozą odczuwają ból pleców, który może promieniować do nóg. Inne objawy endometriozy to nudności, wymioty i biegunka.

Gdzie może wystąpić endometrioza?

Tkanka endometrio-podobna może rozwijać się w dowolnym miejscu ciała, ale najczęściej dotyka okolic miednicy:

- często: w mięśniach macicy lub w ścianie jajowodów, w okolicy miednicy, na jajnikach, jajowodach i w tzw. przestrzeni Douglasa między macicą a odbytnicą

- rzadko: poza miednicą w pęcherzu moczowym lub jelicie, bardzo rzadko także w sercu lub płucach.

Jakie są stopnie zaawansowania endometriozy?

Lekarze i badacze klasyfikują stadia endometriozy według różnych kryteriów. Jednym z nich jest lokalizacja tkanki endometrio-podobnej.

Najczęściej stosowana jest klasyfikacja Amerykańskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu. Metoda ta mierzy tkankę endometrialną, jej głębokość oraz obszary ciała, których dotyczy.

- Stopień 1 (minimalny): Jest kilka małych owrzodzeń lub zmian chorobowych. Zmiany endometriozy lokalizują się na narządach lub w tkankach wyściełających m.in. miednicę lub brzuch. Tkanka bliznowata (zrosty) nie jest obecna.

- Stopień 2 (łagodny): Ognisk jest więcej niż w etapie 1. Znajdują się one głębiej w tkankach. Może być obecna pewna ilość tkanki bliznowatej.

- Stopień 3 (umiarkowany): Głęboko w tkance znajduje się wiele ognisk endometriozy. Występują również małe torbiele na jednym lub obu jajnikach oraz grube pasma tkanki bliznowatej.

- Stopień 4 (ciężki): Jest to najczęściej występujący etap. Kobiety dotknięte chorobą mają wiele głęboko osadzonych zmian endometriozy i grube zrosty. Zdarzają się też duże torbiele na jednym lub obu jajnikach.

Endometrioza: diagnoza

Aby jednoznacznie zdiagnozować endometriozę zwykle nie wystarczy jedynie badanie ginekologiczne. Jeśli objawy wskazują na chorobę, przy podejrzeniu endometriozy można wykonać dodatkowo badanie USG.

W większości przypadków jednak pewność może dać tylko laparoskopia. Laparoskopia diagnostyczna w przypadku podejrzenia endometriozy wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym i polega na wykonaniu niewielkich nacięć w ścianie brzucha. W celu identyfikacji choroby pobiera się próbkę tkanki.

3. Jakie są rodzaje endometriozy?

Endometrioza jest klasyfikowana zarówno według jej głębokości lub wielkości, jak i według tego, która część miednicy lub brzucha jest dotknięta chorobą. Najczęściej spoykane rodzaje endometriozy to:

- endometrioza otrzewnowna

- endometrioza jajnikowa

- endometrioza głęboko naciekająca

4. Jakie są możliwe przyczyny endometriozy?

Dotychczasowe badania naukowe nie były w stanie określić dokładnych przyczyn powstawania endometriozy, choć istnieje wiele teorii, które próbują wyjaśnić rozwój choroby.

Czynniki ryzyka

Ponadto u niektórych kobiet ryzyko rozwoju endometriozy jest zwiększone.

Ryzyko wzrasta wraz z liczbą dni miesiączkowych, jakie ma kobieta. Kobiety, które miały pierwszą miesiączkę bardzo młodo i których miesiączki trwają dłużej w każdym miesiącu są bardziej narażone na rozwój choroby.

Ponieważ stwierdzono, że choroba występuje rodzinnie, czynniki genetyczne mogą również odgrywać pewną rolę.

Ponadto, czynniki środowiskowe i dieta nie mogą zostać wykluczone jako jedne z czynników ryzyka.

5. Obecne możliwości leczenia endometriozy

Ponieważ przyczyny powstawania endometriozy nie są w pełni znane, obecnie można leczyć jedynie objawy i skutki choroby. Obecne leczenie endometriozy jest zindywidualizowane, gdyż zależy od rozprzestrzenienia i nasilenia objawów. Obecnie dostępne opcje leczenia obejmują:

- leki przeciwbólowe

- zabiegi chirurgiczne

- terapię hormonalną

Endometrioza: zabieg chirugiczny

W leczeniu różnych rodzajów i stadiów endometriozy eksperci zalecają obecnie całkowite chirurgiczne usunięcie zmian endometriozy.

Ostatnie badanie dotyczące endometriozy z udziałem 4000 uczestników wykazało, że laparoskopowa operacja wycięcia była skuteczna w leczeniu bólu miednicy i objawów endometriozy związanych z jelitami.

Z biegiem lat techniki chirurgicznego usuwania zmian endometriozy stale się rozwijają. Naukowcy stwierdzili również, że najbardziej obiecującym sposobem leczenia endometriozy nie jest ani operacja, ani leki, ale połączenie obu tych metod.

Leki na endometriozę

Wymienione wcześniej zabiegi mają na celu usunięcie zmian endometriozy i złagodzenie związanych z nią objawów. Istnieje jednak również nowe, obiecujące podejście do leczenia z wykorzystaniem statyn. Są to leki, które są obecnie stosowane w leczeniu wysokiego cholesterolu i mogą być w stanie zapobiec rozwojowi nowych ognisk endometriozy.

Ponadto kobiety dotknięte chorobą mogą być leczone lekami wpływającymi na cykl hormonalny w ramach terapii endometriozy. Podawanie progestyn lub tzw. analogów GnRH, które są podobne do hormonu uwalniającego gonadotropiny (GnRH), może zahamować rozwój tkanki endometriozy. W efekcie miesiączka ustaje, ponieważ nie dochodzi do zrzucenia tkanki macicy, czym można złagodzić objawy.

6. Aktualny stan badań nad endometriozą

Badania kliniczne są wykorzystywane w badaniach nad endometriozą w celu zbadania przyczyn choroby i nowych metod leczenia osób dotkniętych chorobą.

Wyniki niedawno opublikowanego badania dają nadzieję pacjentkom z endometriozą. Naukowcy z Northwestern University w Chicago (USA) wykazali, że wadliwe komórki macicy można zastąpić zdrowymi komórkami. Komórki macierzyste, tzw. indukowane komórki pluripotencjalne, można było przeprogramować genetycznie. W ten sposób mogą one teoretycznie rozwinąć się w każdy rodzaj komórek w organizmie. Komórki te zostały wszczepione uczestniczącym w badaniu endometriozom, a następnie namnożyły się w organizmie. Kolejnym krokiem jest zastąpienie wadliwych komórek zdrowymi.

Dalszych spostrzeżeń dostarczają wyniki badań grupy naukowców z Inselspital Bern, Hungaria Center for Endocrinology and Reproductive Medicine (HCERM) w Rzymie oraz firmy BioIncept. Grupa badawcza badała, dlaczego endometrioza często poprawia się w czasie ciąży. Odpowiada za to cząsteczka PIF (PreImplantation Factor), która jest produkowana przez zarodek. Zmniejsza stan zapalny i może być wytwarzany syntetycznie. Obecnie pokłada się nadzieję w nowych lekach na endometriozę opartych na tej zasadzie.

7. Badania kliniczne dotyczące endometriozy - najczęściej zadawane pytania

Naukowcy prowadzą obecnie badania nad endometriozą na różnych poziomach, aby znaleźć skuteczniejsze i wczesne leczenie, a być może nawet profilaktykę.

Oprócz przyczyny endometriozy, nadal nie jest jasne, jak najlepiej traktować lub leczyć kobiety z endometriozą. Dlatego w badaniach klinicznych badane są nowe możliwości leczenia endometriozy.

Kobiety z endometriozą mogą uzyskać wczesny dostęp do nowych opcji leczenia i czerpać z nich korzyści poprzez udział w badaniu.