Choroba zwyrodnieniowa stawów: weź udział w badaniu klinicznym!

Odtwórz film, aby dowiedzieć się więcej:

1. Czym jest choroba zwyrodnieniowa stawów?

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest najczęściej występującą chorobą stawów u ludzi na całym świecie. Charakteryzuje się związanym z wiekiem i stresem uszkodzeniem chrząstki stawowej oraz zmianami w strukturze kości.

Jako że organizm człowieka nie jest w stanie naprawić lub zastąpić zniszczonej chrząstki, objawy artrozy, takie jak obrzęk i ból stawów, często nasilają się z czasem i coraz bardziej ograniczają jakość życia osób dotkniętych chorobą.

Co się dzieje w organizmie przy chorobie zwyrodnieniowej stawów?

Punktem wyjścia dla choroby zwyrodnieniowej stawów jest uszkodzenie chrząstki stawowej. Może ono powstać np. w wyniku urazu lub zaburzeń metabolicznych. Organizm próbuje naprawić uszkodzony staw, produkując więcej składników kostnych, takich jak kolagen i proteoglikany. W rezultacie otaczająca go tkanka kostna rośnie, co może powodować powstawanie narośli.

Tymczasem w chrząstce często dochodzi do zatrzymania wody, co powoduje jej obrzęk. Tworzą się pęknięcia, które osłabiają chrząstkę, a tkanka staje się bliznowata i szorstka. Na skutek tych zmian płynny ruch staje się coraz trudniejszy.

U pacjentów cierpiących na chorobę zwyrodnieniową stawów stanem zapalnym objęte są także otaczające je więzadła i torebka stawowa. Powoduje to dodatkową destabilizację i osłabienie stawu.

Czy chorobę zwyrodnieniową stawów można wyleczyć?

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest chorobą postępującą, której przy obecnym stanie badań nie da się wyleczyć. Jak dotąd, chorobę można leczyć jedynie środkami przeciwbólowymi lub operacyjnie. Intensywne badania nad tym schorzeniem dają nadzieję na nowe metody leczenia, które są obecnie badane w próbach klinicznych.

2. Jakie są typowe objawy dla choroby zwyrodnieniowej stawów?

Najczęstszymi dolegliwościami spowodowanymi chorobą zwyrodnieniową stawów są obrzęki i bóle stawów. Dotykają one najpierw jednego stawu i stopniowo rozprzestrzeniają się na inne. Najczęściej dotknięte są stawy palców, szyi, kręgosłupa lędźwiowego, palców stóp, bioder i kolan.

Inne możliwe objawy choroby zwyrodnieniowej stawów to:

• przejściowa sztywność stawów (często rano)
• rosnące ograniczenie ruchu
• powiększenie stawów z powodu narośli kostnych
• odgłosy zgrzytania i pękania w stawie
• stały ból i ból w stanie spoczynku z powodu zapalnej choroby zwyrodnieniowej stawów

Objawy te ograniczają swobodę ruchu osób dotkniętych chorobą, przez co wiele czynności, które kiedyś nie sprawiały problemu, nie jest dłużej możliwe do wykonania. Dla wielu osób oznacza to, że kontynuowanie codziennych zajęć staje się bardzo trudne lub wręcz niemożliwe.

3. Jakie są różne rodzaje choroby zwyrodnieniowej stawów?

Choroba ta jest kategoryzowana w zależności od tego, który staw jest nią dotknięty. Lista rodzajów choroby zwyrodnieniowej stawów jest więc teoretycznie tak długa, jak lista stawów w ludzkim ciele. Wynika to z faktu, że to schorzenie może w zasadzie osłabić każdy staw.

Najczęściej jednak występuje ono w kolanie, biodrze i palcach. Istnieją również formy specyficzne dla niektórych zawodów, które dotykają łokci lub nadgarstków u rzemieślników lub sportowców wyczynowych.

Przykłady rodzajów choroby zwyrodnieniowej stawów

• choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego
• choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego
• guzki Heberdena (końcowe stawy palców)
• guzki Boucharda (środkowe stawy palców)
• choroba zwyrodnieniowa stawu łokciowego
• choroba zwyrodnieniowa stawu ramiennego
• choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa szyjnego

4. Jakie są możliwe przyczyny choroby zwyrodnieniowej stawów?

Wbrew przypuszczeniom, choroba zwyrodnieniowa stawów nie jest wynikiem ich zużycia, lecz raczej skutkiem uszkodzenia chrząstki stawowej. Choroba zwyrodnieniowa stawów może rozwinąć się w wyniku działania wielu czynników, których wzajemne oddziaływanie prowadzi do powstania choroby.

Czynniki ryzyka choroby zwyrodnieniowej stawów obejmują:

• Brak ćwiczeń fizycznych
• Niezdrowa dieta
• Palenie papierosów i spożywanie alkoholu
• Obrażenia powstałe w wyniku wypadków
• Zapalenie stawów
• Istniejące wcześniej schorzenia, które osłabiają mięśnie lub kości (np. osteoporoza lub martwica kości)

5. Obecne możliwości leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów

Obecnie nie ma jeszcze leczenia, które mogłoby całkowicie wyleczyć lub zatrzymać chorobę zwyrodnieniową stawów. Aby zmniejszyć objawy choroby, osoby nią dotknięte muszą więc często przyjmować środki przeciwbólowe. Tolerancja takich leków jest znanym problemem, ponieważ ich długotrwałe stosowanie może powodować wrzody żołądka lub krwawienie. W przypadku zbyt poważnych uszkodzeń stawu jedynym wyjściem dla wielu chorych jest zabieg operacyjny, polegający na wszczepieniu sztucznego implantu stawowego.

Ponadto można podjąć różne środki w celu złagodzenia objawów, w tym:

• aplikacje cieplne
• wkładki ortopedyczne
• akupunktura
• masaże
• odciążenie poprzez pomoce do chodzenia i chwytania
• fizjoterapia i terapia zajęciowa

6. Aktualny stan badań nad chorobą zwyrodnieniową stawów

Badania medyczne starają się opracować nowe metody leczenia dla pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów. W ostatnich latach nowa wiedza na temat tego schorzenia sprawiła, że coraz częściej można pomóc osobom nim dotkniętym.

Przeszczep komórek chrząstki

Wcześniejsze możliwości leczenia miały na celu wyłącznie złagodzenie bolesnych konsekwencji uszkodzenia chrząstki i kości. Obecnie dostępnych jest coraz więcej terapii pozwalających na jej naprawę lub wymianę. Przykładowo, w 2017 roku europejski urząd zdrowia zatwierdził nowatorską terapię, która może naprawić ubytki chrząstki o powierzchni do 10 cm² w chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego.

W tej metodzie terapeutycznej zdrowe komórki chrząstki są najpierw usuwane, następnie namnażane w laboratorium i w końcu wprowadzane jako nowa substancja chrzęstna do uszkodzonego stawu. Dwa badania kliniczne wykazały, że leczenie może zmniejszyć ból związany z chorobą i poprawić jakość życia osób dotkniętych tą przypadłością.

Ajurweda na chorobę zwyrodnieniową stawów

Nastąpił również postęp naukowy w dziedzinie medycyny komplementarnej. Odnosi się to do terapii lub leków, które są stosowane jako uzupełnienie standardowych terapii.

Jednym z przykładów jest badanie CARAKA przeprowadzone przez Charité Berlin, w którym pacjenci z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych byli leczeni albo zalecanym standardowym leczeniem, albo terapią ajurwedyjską. Obejmowała ona interwencje manualne, masaż i zmiany w diecie.

Wyniki badania wykazały, że objawy osób dotkniętych chorobą uległy znacznej poprawie zarówno w przypadku terapii ajurwedyjskiej, jak i leczenia standardowego. Możliwe jest jednak, że terapia ajurwedyjska miała silniejszy i dłużej trwający efekt leczniczy. Dlatego też ajurwedyjskie metody leczenia mogą stać się w przyszłości istotną alternatywną terapią w chorobie zwyrodnieniowej stawów.

7. Badania kliniczne dotyczące choroby zwyrodnieniowej stawów – najczęściej zadawane pytania

Jakie badania dotyczą choroby zwyrodnieniowej stawów?

Badania kliniczne choroby zwyrodnieniowej stawów dotyczą poszukiwania nowych metod terapeutycznych i leków, a także przyczyn choroby.

W badaniu przeprowadzonym w Austrii, badany lek był wstrzykiwany do kolan uczestników z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego. Substancja czynna miała na celu różnicowanie komórek macierzystych w komórkach chrząstki. Miało to na celu umożliwić regenerację uszkodzonej tkanki chrzęstnej. Dzięki temu interwencja chirurgiczna mogłaby zostać opóźniona. Badanie trwało 52 tygodnie. Sukces i bezpieczeństwo leku będą mierzone przy pomocy grupy kontrolnej leczonej za pomocą placebo.

Kolejne badanie ma na celu uzupełnienie obecnie dostępnych terapii przeciwbólowych w chorobie zwyrodnieniowej stawów. W ramach badania stosowana jest metoda przezskórnej stymulacji nerwu błędnego (TVS) u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego. Celem jest uzyskanie efektu przeciwbólowego poprzez oddziaływanie neurofizjologiczne u osób w wieku 55 lat i więcej. Badanie służy sprawdzeniu skuteczności zabiegu.

W dalszych badaniach analizuje się bezpieczeństwo i skuteczność interwencji chirurgicznych. Pacjenci, którzy otrzymali tzw. implant InDx w celu leczenia zapalenia stawu śródręczno-paliczkowego kciuka, przechodzą różne analizy w ramach trzyletniego badania. Obejmują one zdjęcia rentgenowskie, pomiary siły chwytu i ruchomości (metoda neutralnego zera) oraz kwestionariusze. Celem jest ocena klinicznego działania implantu.